The Canary and the Hammer - Lisa Barnard

31 augustus 2024 - 5 januari 2025

Zonder het ons altijd te beseffen speelt goud altijd een rol in het moderne leven en is het een krachtig symbool van waarde, schoonheid, zuiverheid, hebzucht en politieke macht. De maatschappelijke impact die het edelmetaal door de eeuwen heen heeft gehad onderzoekt fotograaf Lisa Barnard (VK, 1967) in haar fotografieproject The Canary and the Hammer.

Naar aanleiding van de financiële crisis in 2008 volgde Barnard met haar camera in vier jaar en op vier continenten mensen die werken met goud. In kleurrijke beelden wordt het de kijker direct duidelijk hoe dit edelmetaal dwars door tijd en ruimte heen nauw verweven is met kolonialisme, uitbuiting en migratie, maar even goed met innovatie in de medische wereld en de ruimtevaart.

Kanarie als symbool voor goud
Lisa Barnard raakte door de financiële crisis van 2008 gefascineerd door goud, een edelmetaal dat een essentieel onderdeel van het moderne leven is geworden. Zoals een kanarie in een koolmijn giftige CO2 meet voordat de mijnwerkers afdalen, functioneert de goudprijs als een barometer voor de financiële markten. Een hoge waarde duidt op economische onzekerheid, men grijpt dan immers graag terug op goud als een waardevaste belegging. 

De reis van goud over vier continenten 
Voor The Canary and the Hammer ging Lisa Barnard op zoek naar mensen die werken met goud. Elk verhaal is persoonlijk en symboliseert een groter geheel. Zo reist ze naar de woestijn in Peru, waar ze vrouwelijke arbeiders ontmoet die met een kleine hamer hun moeizaam gewonnen goud zuiveren met giftig kwik. Deze vrouwen vertegenwoordigen de eerste fase van het goud dat vervolgens wereldwijd verhandeld wordt. Hiertegenover plaatst ze een verhaal over een fabriek ten noorden van Hong Kong, waar e-waste wordt verwerkt. Uit afgedankte elektronica, veelal uit het westen, wordt door Chinese arbeiders – wederom met behulp van giftige stoffen –minuscule stukjes goud gehaald. Naast de schaduwkanten van goud, toont Barnard ook de positieve betekenis door te laten zien hoe goud wordt gebruikt in de medische wereld en de ruimtevaart, en hoe dit edelmetaal bijdraagt aan vooruitgang en innovatie.

Tentoonstelling
Fotomuseum Den Haag presenteert met The Canary and the Hammer de eerste museale tentoonstelling van Lisa Barnard. De tentoonstelling bestaat uit vijf hoofdstukken die elk een aspect van het gewin en gebruik van goud belichten: het winnen van goud uit de aarde en het terugwinnen uit producten, het toepassen van goud in de medische wereld en ruimtevaart en diegenen voor wie de goudkoorts voortleeft. Barnard's verhalen zijn gelaagd en dit komt ook tot uiting in haar keuze van techniek en materiaal. Naast fotografieprints zijn er ook unieke gouddrukken, foto-etsen, video's en grafische elementen te zien in de tentoonstelling.

In 2019 publiceerde Lisa Barnard het project in een fotoboek met de gelijknamige titel The Canary and the Hammer. Het boek bevat 200 pagina’s met foto’s en illustraties en is uitgegeven door Mack. Het boek is verkrijgbaar in onze museumwinkel voor 49 euro.  

Over Lisa Barnard
Lisa Barnard (1967) is een fotograaf, onderzoeker en docent die traditionele documentairefotografie combineert met moderne en ambachtelijke fotografietechnieken om onzichtbare processen zichtbaar te maken. Ze richt zich op politieke thema’s en is zich bewust van haar positie als fotograaf ten op zichten van de mensen die ze fotografeert. Haar werk was te zien op internationale fotofestivals en in musea zoals Fotomuseum Winterthur en MKG Hamburg. Barnard is Associate Professor en hoofd van het Masters Program in Documentary Photography aan de University of South Wales (Cardiff). Ze ontving diverse onderscheidingen, waaronder de Getty Images Prestige Grant in 2015, en publiceerde drie monografieën, waaronder The Canary and the Hammer (MACK 2019).