‘Echte Fryske Oranjekoeke’ is onlosmakelijk verbonden met de Friese cultuur. En hoewel Friezen vaak als nuchter worden omschreven, lijkt dat niet op te gaan voor de bakkers in deze provincie. Met glazuur, crème, slagroom en verschillende eetbare decoraties maken ze ware kunstwerkjes van deze lekkernij. Dé oranjekoek bestaat niet. Ze heeft, net als de Friese identiteit, vele nuances. Fotografe Tryntsje Nauta heeft op een haast encyclopedische manier alle oranjekoeken van Friese, ambachtelijk werkende bakkers in kaart gebracht en gebundeld in het fotoboek Oranjekoek, gepubliceerd door uitgeverij Bornmeer. Ze vestigt hiermee de aandacht op een stuk culinair erfgoed dat langzaam aan diversiteit inboet. Ze legt dit bovendien vast voor de toekomst. Op 19 december vindt de lancering van het boek plaats in de lounge van het Fotomuseum Den Haag. Er wordt dan een exemplaar overhandigd aan Menno, winnaar van Heel Holland Bakt 2014. Vanaf deze datum is in de lounge een selectie van Nauta’s foto’s te zien.

Oranjekoek heeft een lange historie. Dit best bewaarde geheim van iedere bakker in de provincie ontleent zijn naam aan een van de belangrijkste ingrediënten; sinaasappelsnippers. Omdat ons land pas in de 17e eeuw kennismaakte met sinaasappels weten we dat de koek na die tijd voor het eerst is gebakken. Vele Friezen genieten ook vandaag de dag nog regelmatig van deze koek, die wordt gezien als een belangrijk symbool van de Friese cultuur. Er wordt graag gediscussieerd over welke bakker de beste oranjekoek bakt of over de vraag of traditionele crème of slagroom lekkerder is. Ze rijden graag een blokje om voor een bezoek aan hun favoriete bakker en bij een familiebezoek buiten de provincie gaat regelmatig een oranjekoek mee. De koek is momenteel verkrijgbaar bij 93 unieke bakkerijen (84 in de provincie en 9 daarbuiten) en overal ziet de oranjekoek er anders uit. Het aantal bakkers neemt echter af. Dit betekent dat de oranjekoek-signatuur - soms ontsproten aan de fantasie van de bakker, maar vaak ook via vele bakkersgeneraties overgeleverd - langzaam maar zeker uitsterft.

Tryntsje Nauta (1981), eerder dit jaar onderscheiden met de Gerrit Benner Prijs voor Beeldende Kunst van de provincie Fryslân, wilde graag een totaalbeeld van de oranjekoek anno 2014 geven. Ze is daarom in een tot fotostudio omgebouwd busje door de provincie gereden om bij alle Friese bakkers foto’s te maken van hun oranjekoek. Dit gebeurde telkens volgens een vast stramien en resulteerde in 178 foto’s. Doordat Nauta van bovenaf heeft gefotografeerd, veranderen de gedecoreerde vierkante stukjes koek in frivole tegeltableaus. Door de opgespoten crème krijgen de zoete pronkstukjes een bijna sculpturaal karakter, waarbij ieder subtiel verschil duidelijk is te zien. Nauta heeft de oranjekoek telkens op dezelfde manier, droog en afstandelijk, gefotografeerd. Deze conceptuele benadering  geeft het werk een museaal karakter, terwijl de serie door de onderwerpkeuze voor een breed publiek toegankelijk blijft.

‘Oranjekoek’ verschijnt in een luxe hardcover editie (ISBN 9789056153366, € 39,50) en in een paperback variant (ISBN 9789056153373, € 15,-) Meer informatie en foto’s van het project: www.oranjekoeke.nl en www.facebook.com/oranjekoek