De Zwitserse Magnumfotograaf Werner Bischof (1916-1954) werkte als fotojournalist voor tijdschriften als Life en Picture Post. In de twee decennia voor zijn vroege dood in 1954 creëerde hij een indrukwekkend en veelzijdig oeuvre. Ter gelegenheid van zijn 100ste geboortejaar toont Fotomuseum Den Haag een groot retrospectief. Met ongeveer 220 vintage foto’s en contactafdrukken, maar ook persoonlijke brieven en fotoboeken geeft de tentoonstelling Standpunten een overzicht van zijn studiowerk, zijn werk in het Europa van na 1945, en zijn reizen door Azië, Zuid-Amerika en de Verenigde Staten. De tentoonstelling is samengesteld door Marco Bischof, de oudste zoon van de fotograaf. Speciaal voor het Nederlandse publiek voegt het museum circa dertig nog nooit eerder getoonde foto’s toe, die Bischof in het najaar van 1945 in Nederland maakte.
Op het moment dat Werner Bischof in 1936 afstudeert aan de Kunstgewerbeschule in Zürich lijkt hij voorbestemd te zijn om een van de grootsten te worden in een nieuw vakgebied: de reclamefotografie. Ondanks de oorlog weet hij tot in de jaren 40 aan deze ambitie vast te houden. Tegen het einde van de oorlog en na de bevrijding van Europa worden Bischofs ogen geopend voor wat fotografie ook kan betekenen: getuigenissen vastleggen, bewijzen verzamelen en waarheidsvinding plegen. Hij verliest zijn hart aan de fotojournalistiek en concentreert zich alleen nog maar op sociale en politieke onderwerpen. Tot zijn plotselinge en tragische dood in 1954 (een fataal auto-ongeluk in Peru) is hij nooit meer van zijn pad afgeweken: hij moest en zou verslag doen van onrecht, van hongersnoden in India tot de dagelijkse gevolgen van oorlog in een afgelegen Vietnamees dorp.
Rondreis door gehavend Europa
In november 1945 gaat Werner Bischof vanuit Zürich op weg naar het noorden om de door de oorlog gehavende landen Luxemburg, Nederland, België en Frankrijk te bezoeken. Voor de hulporganisatie Die Schweizer Spende zal hij de resultaten van de materiële steun die de Zwitsers aan de getroffen landen hebben geboden in beeld brengen en voor het culturele maandblad Du maakt hij een fotoreportage die in het voorjaar van 1946 zal verschijnen onder de titel ‘Europa’. Tijdens deze reis zijn Bischof en zijn medereiziger Emil Schulthess getuige van de ‘vreselijke vernietigingen en onvoorstelbare chaos’ in de steden die zij passeren, maar het is de combinatie van spelende kinderen tussen de puinhopen, van vernietiging en wederopbouw, van verdriet en hoop, die het kunstenaarsoog van Bischof lijkt te treffen.
De tentoonstelling was eerder te zien in München en Lausanne. Speciaal voor de tentoonstelling in Nederland voegt het Fotomuseum dertig niet eerder getoonde foto’s toe die Bischof tijdens deze rondreis in ons land maakte.
Publicaties
Bij de tentoonstelling stelt het Fotomuseum een Nederlandstalige uitgave samen, getiteld Werner Bischof in bevrijd Nederland (Lecturis 19,95 euro). Ter gelegenheid van zijn 100e geboortejaar verscheen eerder dit jaar het boek Werner Bischof. Backstory samengesteld door Marco Bischof en Tania Samara Kuhn (Aperture 69,95 euro).
Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn advocaten en notarissen is hoofdsponsor van het Fotomuseum Den Haag en maakt met trots deel uit van de heropening.
De tentoonstelling komt tot stand in samenwerking met Magnum Photos.